ส่งเสริมการเรียนรู้นอกห้องเรียนสไตล์ฮาร์วาร์ด

Dr Kriengsak Chareonwongsak
Senior Fellow, Harvard Kennedy School , Harvard University
kriengsak@kriengsak.com, kriengsak.com, drdancando.com

ผู้บริหารระดับสูงของฮาร์วาร์ด มีปรัชญาและแนวคิดที่มองว่า สภาพทางฝ่ายกายภาพที่ดีย่อมช่วยสนับสนุนการพัฒนาด้านสติปัญญา ทักษะทางสังคม และอารมณ์ ให้นักศึกษา คณาจารย์ ตลอดจนบุคลากรในทุกหน่วยงานของฮาร์วาร์ด ฮาร์วาร์ดจึงให้ความสำคัญกับการส่งเสริมการเรียนรู้นอกห้องเรียน โดยมุ่งให้ความสำคัญกับการพัฒนาปรับปรุงสถานที่ ตลอดจนสภาพแวดล้อมในพื้นที่ต่าง ๆ ของมหาวิทยาลัย ให้เหมาะสมและเอื้อต่อการเรียนรู้ให้มากที่สุด

ปัจจุบันฮาร์วาร์ดได้ริเริ่มโครงการนำร่องเพื่อปรับปรุงพื้นที่บริเวณ Harvard Yard และ Radcliffe Quad ให้กลายเป็นสถานที่สำหรับการพักผ่อนหย่อนใจ พบปะสังสรรค์พูดคุย เรียนรู้และแลกเปลี่ยนความคิดกันระหว่างบรรดาเหล่านักศึกษา คณาจารย์และบุคลากรในมหาวิทยาลัย

สำรวจหาความต้องการจัดกิจกรรมกลางแจ้ง การดำเนินงานดังกล่าวตั้งอยู่บนพื้นฐานการมีส่วนร่วมอย่างเต็มที่ของกลุ่มคนที่เกี่ยวข้อง มีการประชุมแบบเน้นกลุ่มเป้าหมาย (Focus group) การสัมภาษณ์ และทำสำรวจความคิดเห็นของบรรดาเหล่านักศึกษา คณาจารย์ ตลอดจนบุคลากรในมหาวิทยาลัย เพื่อนำข้อมูลที่ได้ มาใช้ออกแบบและพัฒนาสถานที่ กิจกรรมและการบริการต่าง ๆ ให้มีความสอดคล้องและสามารถตอบสนองต่อความต้องการของผู้ใช้บริการได้อย่างแท้จริง

ทดลองจัดกิจกรรมระยะสั้นขึ้นจริง โครงการดังกล่าวนี้มีลักษณะพิเศษที่แตกต่างจากโครงการอื่นของฮาร์วาร์ดในรอบมากกว่า 1 ศตวรรษที่ผ่านมาคือ เป็นโครงการทดลองระยะสั้น ซึ่งผลที่ได้จากการดำเนินโครงการดังกล่าว จะถูกนำไปใช้สำหรับพัฒนาปรับปรุงการดำเนินงานระยะยาวที่คาดว่า จะเกิดขึ้นในอนาคตต่อไป โดยโครงการนี้จัดขึ้นระหว่างช่วงต้นเดือนสิงหาคมถึงปลายเดือนกันยายนที่จะถึงนี้เท่านั้น ซึ่งความคิดดังกล่าวนี้ได้เริ่มเกิดขึ้นและพัฒนามาอย่างต่อเนื่องตั้งแต่ช่วงหลายปีที่ผ่านมา โดยมีเป้าหมายเพื่อให้เป็นสถานที่ทางวัฒนธรรม นันทนาการ และการทำกิจกรรมทางสังคมของประชาคมฮาร์วาร์ด

จัดสถานที่และบริการที่น่าดึงดูด โครงการนี้เป็นการเปิดกว้างให้กับบรรดานักศึกษา คณาจารย์ และบุคลากรทั่วมหาวิทยาลัยสามารถเข้ามาใช้บริการได้อย่างเต็มที่ โดยฮาร์วาร์ดได้ดำเนินการจัดให้มีเก้าอี้และโต๊ะสีสันสดใส ตลอดจนอาหารและน้ำดื่ม คอยให้บริการกับนักศึกษา คณาจารย์ และบุคลากรในมหาวิทยาลัยเหล่านี้ ที่แวะเวียนเข้ามาเพื่อการพักผ่อนหย่อนใจ อ่านหนังสือ ดูกิจกรรม พูดคุยถกเถียงกันในประเด็นที่เกี่ยวกับการเรียน การทำวิจัย หรืองานวิชาการต่าง ๆ

มีกิจกรรมการแสดงจากนักศึกษา คณาจารย์ และบุคลากรของมหาวิทยาลัย อาทิ ดนตรี เต้นรำ มายากล บทกวี เพื่อให้กลุ่มบุคคลที่มีความสนใจหรือมีความต้องการที่จะแสดงความสามารถของตนเองได้มีพื้นที่ในการแสดงออก ตลอดจนเพื่อให้เป็นแหล่งสังสรรค์สำหรับกลุ่มบุคคลที่สนใจในกิจกรรมประเภทนี้ได้เข้ามาแวะดูแวะชม โดยสามารถเข้าไปดูตารางการแสดงได้ที่เว็บไซต์ www.arts.harvard.edu. ซึ่งการแสดงจะจัดขึ้นในช่วงเที่ยงวันถึงบ่าย 2 ของทุกวันอังคาร วันพฤหัสบดี และวันศุกร์ เฉพาะในช่วงระหว่างวันที่ 3 สิงหาคมจนถึง 30 กันยายนนี้เท่านั้น

ประยุกต์สู่มหาวิทยาลัยไทย

การจัดลักษณะทางกายภาพ บรรยากาศ สถานที่กลางแจ้งที่เอื้อและส่งเสริมต่อการเรียนรู้ของนักศึกษา เป็นประเด็นที่มหาวิทยาลัยควรให้ความสำคัญ เพราะการเรียนรู้นอกห้องเรียน โดยมีการแลกเปลี่ยนความคิดเห็นตามความถนัดและความสนใจ โดยเฉพาะกลุ่มปัญญาชนในระดับอุดมศึกษา การเรียนรู้อย่างไม่เป็นทางการนี้ เป็นช่องทางที่สำคัญอันจะมีส่วนในการส่งเสริมทั้งด้านสติปัญญา และทักษะทางสังคมของประชาคมในมหาวิทยาลัย

มหาวิทยาลัยไทย ควรพัฒนาสถานที่ในการทำกิจกรรมกลางแจ้ง หรือกิจกรรมนอกห้องเรียนอย่างเป็นระบบ โดยมีการสำรวจหาความต้องการของกลุ่มผู้รับบริการทุกกลุ่ม การพัฒนาสถานที่กลางแจ้งต่าง ๆ ภายในมหาวิทยาลัย ให้มีการกระจายตัวและเพียงพอที่ประชาคมมหาวิทยาลัยกลุ่มต่าง ๆ จะสามารถเข้าใช้บริการได้ การออกแบบสถานที่ที่น่าดึงดูดทันสมัย การกระจายความรับผิดชอบในการจัดกิจกรรมที่ทุกฝ่ายมีส่วนร่วม การบริหารจัดการสถานที่ที่สามารถใช้ประโยชน์อย่างมีประสิทธิภาพสูงสุด การประเมินผลการจัดกิจกรรมเป็นระยะจากทุกฝ่ายที่เกี่ยวข้อง และนำผลที่ได้จากการประเมินมาพัฒนาสถานที่และกิจกรรมกลางแจ้งอย่างต่อเนื่อง เป็นต้น