“สอนมีคุณภาพ สร้างคนมีคุณภาพ” เรียนรู้ระบบสอนของฮาร์วาร์ด ตอนต้น

ความปรารถนาหนึ่งของผู้เรียนทุกคนย่อมต้องการ ผู้สอนที่มีรูปแบบการสอนที่ดี น่าสนใจ ทำให้ผู้เรียนรู้สึกสนุก มีความเข้าใจในเนื้อหาที่สอน ซึ่งทำให้ผู้เรียนมีกำลังใจที่จะเรียนในวิชานั้น ๆ และสามารถนำความรู้ที่ได้รับไปประยุกต็ใช้ในชีวิตจริงได้ต่อไป

ผมได้ข้อคิดในเรื่อง การสอนที่ดี จากประสบการณ์ที่ฮาร์วาร์ด ซึ่งผมได้มีโอกาสพูดคุยกับคณาจารย์ นักศึกษา และได้มีโอกาสสัมผัสการเรียนการสอนด้วยตนเอง ผมเห็นว่ามีประเด็นที่น่าสนใจ และน่าจะเป็นประโยชน์ต่อระบบการเรียนการสอนของไทย ดังนี้

สร้างความเข้าใจก่อนตัดสินใจเลือกเรียน ฮาร์วาร์ดจะมีกลไกในการเตรียมความพร้อมให้กับผู้เรียน จะทราบล่วงหน้าอย่างชัดเจนว่า ในการเรียนวิชานี้จะต้องเตรียมตัวอย่างไรบ้าง และเมื่อเรียนจบจะได้รับอะไรบ้าง

ก่อนวันเปิดภาคเรียนแต่ละภาค มหาวิทยาลัยจะจัดให้มี วันช้อปปิ้ง ซึ่งอาจารย์ผู้สอนจะมาบอกเล่าเกี่ยวกับวิชาตนเองว่า มีเนื้อหาวิชาครอบคลุมอะไรบ้าง วัตถุประสงค์ของวิชาคืออะไร เหมาะสำหรับผู้เรียนแบบใด และเปิดโอกาสให้ผู้เรียนได้ซักถามข้อสงสัยเกี่ยวกับวิชานั้น เพื่อให้ผู้เรียนคิดอย่างรอบคอบ ก่อนตัดสินใจลงทะเบียนเรียน ที่สำคัญทำให้ สามารถนำข้อมูลที่ได้นำไปเปรียบเทียบ กับวิชาอื่นที่ต้องลงเรียน เพื่อประโยชน์ในการวางแผนการเรียนได้อย่างมีประสิทธิภาพ

กระตุ้นความสนใจของผู้เรียน การเรียนการสอนที่ฮาร์วาร์ดนั้น ผู้สอนจะเป็นผู้ที่สามารถถ่ายทอดความรู้สู่ผู้เรียนได้อย่างน่าสนใจ รู้จักกระตุ้นให้ผู้เรียนสนใจอยากเรียนรู้ อยากศึกษาค้นคว้า มีวิธีการเข้าหาผู้เรียนอย่างน่าสนใจ ซึ่งจะทำให้ผู้เรียนรู้สึกไม่เคอะเขินที่จะแสดงความคิดเห็น

ตัวอย่างเช่น ก่อนสอนอาจารย์บางคนจะทักทายผู้เรียนด้วยท่าทางแห่งความเป็นมิตร และเป็นธรรมชาติ ตั้งคำถามที่น่าสนใจทั้งก่อนและหลังการสอน ชักชวนให้นักศึกษาทุกคนแสดงความคิดเห็น แม้กระทั่งการทำบัตรป้ายชื่อตัวโต เพื่อให้อาจารย์เรียกชื่อ ให้นักศึกษาตอบข้อซักถามระหว่างเรียน ซึ่งทำให้นักศึกษาไม่เพียงต้องสนใจการเรียนตลอดเวลา และยังต้องเตรียมตัวค้นหาหาข้อมูลล่วงหน้า เพื่อสามารถทำความเข้าใจเนื้อหาคาบเรียนนั้น ๆ ด้วย เป็นต้น

ตอนต้น   ตอนจบ

Dr Kriengsak Chareonwongsak
Senior Fellow, Harvard Kennedy School , Harvard University
kriengsak@kriengsak.com, kriengsak.com, drdancando.com